YÜZÜNCÜ YILA YÜZ AROMATİK FİDE PROJESİ
Projenin Kapsamı
Lavanta
Lavanta; nane, biberiye, adaçayı ve fesleğen gibi ballıbabagiller familyasına ait olan çok yıllık olan bir bitki türünü oluşturmaktadır. Mor ve mavimsi renklerde çiçekler açan lavanta bitkisinin tarihi 3 bin yıl öncesine gitmektedir. Lavanta, koşullar uygun olduğu sürece 20 yıla kadar yaşayabilmekte ve ortalama 60 cm yüksekliğine kadar ulaşan güzel, yarı çalımsı, aromatik çiçekleri bulunan bir bitki türüdür.Bir Akdeniz bitkisi olan lavanta, ülkemizde en çok Kıyı bölgelerde bulunan Antalya, Muğla, Isparta, Mersin, İzmir ve İstanbul ‘ da yetiştirilse de ülkemizde artık birçok şehrimizde de yetiştirilmektedir.Dünya genelinde ise Fransa, Bulgaristan, Çin ve Rusya lavanta yetiştiriciliğinde ilk sıralarda bulunmaktadırlar. Lavanta yağı, lavanta çayı, lavanta kurusu ve lavanta balı geniş bir kullanım alanına sahip olan lavanta, özellikle de son yıllarda ülkemizin gittikçe artan ekonomik değerlerinden birini meydana getirmektedir.
Lavantanın içeriğinde de A, C ve E vitaminleri bulunmasının yanında protein, demir ve kalsiyum bakımından da zengin olan lavanta, doğal bir antioksidan kaynağı olma özelliği taşımaktadır.Antioksidanlar ve fitokimyasallar, lavantanın içeriğindeki 100’den fazla bileşenin en bilinenlerini oluşturmaktadır.
Lavanta yüksek miktarda uçucu yağ içeren mor renkli çiçekler üretmektedir. Bu yağın tıbbi ve başka kullanımları da vardır. Kayda değer antiseptik ve antimikrobiyal etkisi, toksisitesi çok düşük olan esansiyel yağı üretmektedir. Lavanta çiçekleri nektar bakımından zengin olduğu için arıların veya diğer polinatör böceklerin dikkatlerini üzerine çekmektedir. Lavanta çiçekleri kesilip kurutulduktan sonra ise aromatik koku endüstrisinde kullanılmakta Aynı zamanda süs bitkisi olarak da yetiştirilmektedir.
Lavanta Bitkisinin Kullanım Alanları
Lavanta çayı
Sakinleştirici ve rahatlatıcı kokusu ile bilinen lavanta, çay olarak hazırlandığında da aynı etkiyi sağlayabilmektedir. Stresli anlarda ve uykudan birkaç saat önce tüketilebilecek olan lavanta çayı, gevşemeyi ve uykuya geçmeyi kolaylaştırabilmektedir.
Lavanta Uçucu Yağı
Dünyada uçucu yağ yapımında en çok kullanılan bitkilerden biri olan lavantanın yağını koklayarak ya da bilek ve şakaklarınıza uygulayarak doğrudan kullanabilir; dilerseniz de yastığınızın altına damlatabilir ya da buhurdanlığınıza ilave ederek eve ferah bir koku yayabilirsiniz
Lavanta Kurusu
Taze lavanta çiçeklerinin kurutulmuş hali olan lavanta kurusunu yine çaylarınıza ekleyebilir, güzel koku yayması için evinizin belirli köşelerine koyabilir veya dolaplarınıza yerleştirebilirsiniz.
Lavanta Balı
Lavanta balı, lavantanın hoş kokusunu korumaya devam ederek aroması ve hafifliği ile diğer bal çeşitlerinden ayrılmaktadır.
Birinci Dünya Savaşı esnasında yaralanan askerlerin, yaraları hastabakıcılar tarafından lavanta suyu ile dezenfekte edilmekteydi. Bazı araştırmacılar lavantanın sedatif (teskin edici, dinlendirici) ve analjezik (ağrı kesici) özelliğine dikkat çekmektedir.
Adaçayı
Çalı, otsu çok yıllık ve tek yıllık yaklaşık 1000 bitki türüyle Ballıbabagiller familyasındaki kokulu bitkilerin en büyük cins'idir.
Ada çayı, aslında dünya mutfaklarında çokça kullanılan aromatik bir bitkidir. Nane ile birlikte Salvia officinalis ailesinden gelen ada çayı, güçlü bir tada sahip olduğu için az miktarda kullanılır. İçeriğindeki besin maddeleri ve bileşenler ada çayını beslenme açısından zengin kılarken, bu bitki böcek öldürmede de doğal bir ilaç olarak kabul edillmektedir.
Adaçayı, Mezopotamya’da 6000 yıl öncesinden bu yana şifa amacıyla kullanılan önemli bir tıbbi ve aromatik bitkidir. Adaçayının kuru yaprakları ve çiçekleri bazı ilaçların yapımında, gövde ve yaprakları boyacılıkta, bazı türleri ise süs amacıyla kullanılmaktadır. Adaçayı özelikle ağrı kesici, soğuk algınlığı, sara hastalığı, bronşit, verem, yüksek kolesterol, sıcak basmaları, hafıza sorunları
boğaz ağrısı, güneş yanıkları gibi rahatsızlıkların tedavisinde kullanılmaktadır.
Adaçayının içerisinde A, B3, B6, B9, C ve K vitaminleri gibi birçok vitamin ve potasyum, kalsiyum, demir, çinko ve magnezyum gibi mineraller bulunan kış aylarının vazgeçilmez bitkisi olmaktadır.
Dünya çapında yaygın olarak tüketilen adaçayı, ismini bilimsel bir anlamı olan “salvia“ sözcüğünden almaktadır. Salvia, “sağlıklı olmak, iyileşmek, kurtulmak” anlamındadır ve salvere dilinden gelmektedir.
Adaçayı özel bir bitkidir. 30 – 70 cm boyunda ve 6-10 yıl yaşayan adaçayı bitkisi, menekşe renkli çiçeklere ve beyaz keçeli yapraklara sahiptir. Ünlü tıp bilgini Hipokrat adaçayı için, “Eğer bir insanın bahçesinde adaçayı yetişiyorsa o insan nasıl olur da yaşlanabilir?” sorusunu sorarak adaçayı faydalarını özetler nitelikte bir söz söylemiştir.
Doğada kendiliğinden yetişebilen adaçayı, ülkemizde özellikle İzmir ve çevresinde, Akdeniz ve Ege bölgelerinde fazlaca bulunmaktadır.
Biberiye
Biberiye, her ne kadar kurutulmuş baharat haliyle biliniyor olsa da aslında iğneye benzer dar yapraklara sahip yeşil bir çalı türü olarak isimlendirilmektedir.Biberiyenin bir ila iki metre arasında değişebilmekte ve 20 yıla yakın yaşayabilmektedir. Ayrıca biberiye bitkisi sahip olduğu yeşil rengi her mevsim koruyabilmekte ve biberiyenin mavi-eflatun renkli çiçekleri yetişmektedir. Biberiye bitkinin baskın bir kokusu bulunmakta bu baskın kokusu ise çiçeklerinden değil, yapraklarından yayılmaktadır. Latince adı Rosmarinus Officinalis olan biberiye, ballıbabagiller familyasından gelmekte Rosmarinus adı ise Latin dilinde “denizin çiği” anlamına gelmektedir. Bu sebeple de botanik bilimciler, deniz kıyısını çok seven biberiyeye bu ismi veriyor. Bitkinin Türkçede yaygın bilinen adı biberiye olmakla birlikte, bazı yörelerde “kuş dili otu” olarak da adlandırılmaktadır.
Akdeniz iklimi koşullarında yetişen bir bitki türü olan biberiye, Türkiye’nin güney kesiminde yaygın olarak yetişmektedir. Bununla birlikte bitki, Akdeniz iklimini yaşayan diğer ülkelerde de yaygın şekilde üretilimektedir.
Biberiye bitkisinin hem yaprakları, hem de sapı yüzyıllardır tıbbi amaçlı kullanılmaktadır. A ve C vitaminleri ile demir, magnezyum, fosfor, çinko, bakır, tiamin ve riboflavin gibi mineraller açısından zengin bir içeriğe sahiptir. Bitkinin aktif bileşenleri antioksidan, antienflamatuar ve antikanserojen yapıdadır. Bu yapı, bağışıklık sistemini tehdit edebilecek ve vücudun bütünlüğüne zarar verebilecek birçok farklı hastalık ve patojenlere karşı koruma sağlar; yani bağışıklık sistemini güçlendirerek hastalıklara karşı direncinizi arttırmaktadır.
Biberiyenin faydalarına bakıldığında sindirim sistemi için oldukça faydalı bir bitkidir. İltihap giderici özelliği bulunduğu için hazımsızlık, ülser ve mide sorunları yaşayan kişilerin kullanması önerilir. Bağırsak sendromu için de şifalı olmaktadır. Biberiye bitkisinin özleri pek çok kanser türüne karşı koruma sağlamaktadır.
Bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcıdır. Antioksidan bileşenleri nedeni ile vücuda bir koruma duvarı örer. Sinir sistemine iyi gelir. Alzheimer ve Parkinson gibi hastalıklarla mücadelede etkili olabilmektedir.
Kas ve eklemlerde meydana gelen iltihapların iyileşmesinde etkilidir.
Doğal bir idrar söktürücüdür.
Biberiye kullanımı cilt hücrelerini yenilemeye yardımcı olduğu için yaşlanmaya karşı mücadele eder.
Düzenli kullanımda ve doğru şekilde beslenme ile desteklendiğinde saçların daha gür olmasına yardımcı olur.
Sahip olduğu vitaminler sayesinde saç dökülmesini azaltmada etkilidir.
Saç derisinin daha sağlıklı olmasını, saç derisinin iyileşmesini sağlar.
Projenin Gerekçesi
Tarihimizde çok eski zamanlardan beri yetişen aromatik bitkilerden olan Lavanta, Adaçayı ve Biberiye bitkilerini öğrencilere tanıtmak onların sağlık açısından faydalarını ve hastalık önleyici etkilerini göstermek ve alternatif tıpta bu bitkilerin önemini vurgulamak ve bu alanlarda farkındalık yaratmak için bu projeye başlanmıştır.
Biz de Lapseki İçdaş Çib Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi ailesi olarak okulumuzun 150 metrekarelik bahçesi üzerine, Yeşili Koruma Kulübümüzün Öğretmeni, gönüllü öğretmenleri ve öğrencilerinin katkılarıyla birlikte "Yüzüncü Yıla Yüz Fide Projesini’’ni hayata geçirmeye karar verdik.Bu amaçla öncelikle eylül ayından itibaren çalışmalarımıza okulumuzun bahçesinde başladık. Öncelikle traktör ile dikim alanımızı sürdük ardından öğretmenlerimiz ve öğrencilerimizle birlikte yabani ot ve kökleri temizledik, sonrasında çapa, tırmık ve küreklerle toprağımızı dikim için hazır hale getirdik ve son aşamada üç karık yaparak ön karık bölümüne 35 adet Lavanta, bir arkasındaki karık bölümüne 30 Adaçayı ve arkasındaki en son karık bölümüne ise 35 adet Biberiye olmak üzere toplam 100 adet aromatik olan bu fidelerimizi, 24 Kasım 2023 itibariyle bahçemize Sayın Lapseki Belediye Başkanı Eyüp YILMAZ ve protokol üyeleri ile okul Müdürümüz Boray GEÇGİL, okul müdür yardımcılarımız ve değerli öğretmen ve öğrencilerimizle birlikte hep beraberce diktik.
Bu projede emeği geçen başta okul müdürümüz Boray GEÇGİL’e, okul müdür yardımcımız Resul IŞIK’a, edebiyat öğretmenimiz Gülgün MUTLUBAŞ’a, meslek öğretmenlerimiz Zafer GÜRBÜZ’e ve Özay YILDIRIM’a, katkı ve destek sunan diğer tüm öğretmenlerimize çok teşekkür ederiz.
Proje koordinatör öğretmenleri
Berna Kayacık - Sedat Ercan
PROJEMİZİN AMAÇLARI
Yapacağımız bu projeyle öğrencilerimize;
- Gerçek güzelliğin,üretmenin ortaklaşa çalışmayla ortaya çıkacağını göstermek,
- Üreten insanların değerini ve önemini anlatmak,
- Öğrencilerin üreterek, deneyerek ve yaşayarak öğrenmelerini sağlamak,
-İşbirliği içerisinde çalışabilmenin önemini kavratmak,
- Bitkilerin üretim sürecinde yer alarak gündelik stresten uzak durmalarını sağlamak,
- Öğrencilerin sanal bağımlılıklarını azaltarak doğanın içerisinde toprağa dokunabilmelerini sağlamak,
- Doğaya saygılı davranmayı öğretmek,
- Okul kültürünün gelişmesine katkıda bulunmak,
- Okulumuza görsel olarak güzellik katmak,
- Okula öğrencilerimizin aidiyet hissini arttırmak,
- Ve eğitimde iyi örnek teşkil etmeyi amaçlamaktayız.
Proje Koordinatör Öğretmenleri
Berna Kayacık- Sedat Ercan
Adres:
GSP Mahallesi Samyeli Caddesi 173.Sokak No/10 Lapseki
Telefon
0286 512 55 44